Aquaplaning – co to jest, postępowanie i zapobieganie zjawisku
Zdarzają się sytuacje, że nawet w największą niepogodę trzeba wsiąść do samochodu i gdzieś dotrzeć. Poruszanie się po mokrej nawierzchni jest dużo bardziej niebezpieczne niż jazda na suchym asfalcie, dlatego trzeba zachować szczególną ostrożność. Już lekko wilgotna droga nie zapewnia tak dobrej przyczepności jak sucha, nie wspominając o bardzo deszczowej pogodzie. Dodatkowo, gdy zalega na niej warstwa wody, wzrasta ryzyko wystąpienia aquaplaningu. Sprawdź co to jest, jak mu zapobiec oraz co zrobić, gdy będziesz musiał przejść przez to zjawisko.
Spis treści:
Aquaplaning (akwaplanacja) – co to jest?
W czasie jazdy po mokrej drodze, bieżnik ma za zadanie odprowadzanie wody spod czoła opony. Przepływa ona przez kanały, które znajdują się na powierzchni ogumienia, które to kierują ją na zewnątrz. Dzięki temu bieżnik cały czas ma kontakt z nawierzchnią, dzięki czemu utrzymywana jest przyczepność pojazdu.
Kiedy następuje sytuacja, że ogumienie nie jest w stanie odprowadzić nadprogramowej wody, popycha ją do przodu, tworząc w ten sposób tzw. klin wodny. Z awuaplaningiem (lub inaczej mówiąc hydroplaningiem, akwaplanacją) mamy do czynienia w momencie, kiedy ciśnienie hydrodynamiczne wody, która przesuwana jest przez oponę, przewyższa nacisk osi pojazdu na drogę. Powstaje on w miejscu styku konstrukcji opony z podłożem. Opona traci przyczepność, a samochód zaczyna “płynąć” po nawierzchni dogi.
Odmiany aquaplaningu
W zależności od sytuacji, aquaplaning może przybierać różne odmiany. Jeżeli występuje podczas jazdy prosto, mamy do czynienia z aquaplaningiem wzdłużnym. Najczęściej oddziałuje on na jedną ze stron pojazdu, konkretniej tę, która porusza się w wodnej koleinie. Ten rodzaj aquaplaningu może wystąpić także tylko na jednym kole, np. w momencie przejechania przez kałużę. Jest to jednocześnie najmniej groźna forma tego zjawiska, ponieważ koła wciąż utrzymują przyczepność.
O wiele bardziej niebezpieczny jest z kolei aquaplaning poprzeczny. Występuje na zakrętach lub w czasie zmiany pasa ruchu – w momencie, gdy koła auta są skręcone i bardzo ciężko manewrować wtedy kierownicą.
Warto nadmienić, że w czasie wpadnięcia w aquaplaning nie jesteśmy w stanie skorygować kierunku jazdy, natomiast na zakręcenie nie możemy skręcić zgodnie z łukiem drogi i najprawdopodobniej z niego wypadniemy.
Jak powstaje zjawisko aquaplaningu?
Zjawisko to powstaje stosunkowo w prosty sposób. Kiedy prędkość samochodu i szerokość opony są zbyt duże w stosunku do ilości wody, która zgromadziła się na drodze. Do tego może przyczynić się także mały wydajny bieżnik opony bądź jego nadmierne zużycie. Jak widać powstanie procesu nie jest trudne, jednak zapanowanie nad nim jest praktycznie niemożliwe.
Kiedy na drodze zalega duża ilość wody, a samochód jedzie ze zbyt dużą prędkością jak na panujące warunki atmosferyczne oraz w stosunku do jakości opon, bieżnik nie jest w stanie wystarczająco szybko i dobrze odprowadzać wody spod ich czoła. Ogumienie napiera na ciecz przed sobą, przez co dochodzi do powstania tzw. klina wodnego. W tym momencie przyczepność opony do podłoża drastycznie spada. Ciśnienie wody przekracza ciśnienie wewnątrz opony, woda unosi pojazd, a ten zaczyna ślizgać się w niekontrolowany sposób.
Co wpływa na przyczepność samochodu na mokrej nawierzchni?
Istnieje kilka czynników, które wpływają na jakość przyczepności samochodu na mokrej nawierzchni.
Konkretny model opony
Typy bieżników opon są dostępne w wielu wariantach. Producenci oferują zarówno typy asymetryczne, jak i kierunkowe. Jeszcze inni pozostają wierni klasycznym modelom i proponują bieżniki symetryczne. Duże zróżnicowanie tych narzędzi występuje także między ogumieniem z niskiej oraz wyższej półki cenowej.
Na przyczepność na drodze (suchej czy mokrej) ma wpływ również głębokość bieżnika. Polskie prawo mówi, że jego głębokość nie powinna być mniejsza niż 1,6 mm. Jednak jeśli chcesz jeździć bez obaw, powinieneś zainwestować w bieżnik z głębszymi rowkami. wielu producentów produkuje opony, których bieżniki mają 7-8 mm, co jest bardzo dobrym wynikiem.
Na bezpieczeństwo w niesprzyjających warunkach ma także wpływ typ bieżnika. To właśnie on decyduje, czy opony są w stanie poradzić sobie z odrzucaniem błota czy deszczu. Najlepiej radzą sobie opony o bieżniku kierunkowym, układającym się w literę U lub V. Taka budowa sprawia, że woda jest dobrze odprowadzana, a przy tym minimalizuje się ryzyko aquaplaningu.
Mieszanka gumy oponowej
Kiedy droga jest sucha, zazwyczaj nie mamy problemów z przyczepnością pojazdu. Inaczej wygląda ta kwestia, kiedy nawierzchnia robi się mokra od deszczu lub śniegu. Niesprzyjające warunki stawiają przed gumami opon trudne zadanie, a to czy mu podołają zależy od kilku podstawowych czynników. Przede wszystkim ma na to wpływ mieszanka gum, z której wykonana jest opona.
Na mokrej nawierzchni, jak i podczas zimy rekomenduje się używanie opon, które w składzie zawierają krzemionkę. Ten składnik sprawia, że opona lepiej przylega do drogi i zwiększa bezpieczeństwo jazdy. Opony, których używa się zimą, powinny mieć dodany kauczuk oraz oleje roślinne, co dodatkowo zwiększa elastyczność opony w czasie niskich temperatur powietrza.
Wiek opony
Jeśli opony mają już swoje lata i pokonały wiele kilometrów, trzeba mieć świadomość, że będę miały gorszą przyczepność od tych świeżo zakupionych. Guma, z której wykonane są opony, po pewnym czasie zaczyna tracić swoje właściwości. Osobną kwestią jest fakt, że długotrwała eksploatacja opon powoduje ścieranie się bieżnika. Pogarsza to zdolność opony do odprowadzania wody i błota, a co za tym idzie, zmniejsza bezpieczeństwo jazdy.
Inne czynniki
Poza wymienionymi wyżej czynnikami, na przyczepność samochodu do mokrej powierzchni mogą jeszcze wpływać:
- stan jezdni – występowanie kolein, duże zużycie nawierzchni;
- rodzaj jezdni (beton, asfalt) oraz poziom makro i mikroporowatości;
- głębokość wody znajdującej się na jezdni
- zużycie części i elementów zawieszenia
- prędkości samochodu.
Jak unikać zjawiska aquaplaningu?
Zapewne zastanawiasz się, czy istnieje jakaś możliwość, żeby uniknąć aquaplaningu. Nigdy nie można być pewnym, że nie wpadnie się w poślizg, ale jesteś w stanie jak najbardziej zminimalizować ryzyko jego wystąpienia.
Przede wszystkim, bardzo ważne jest, aby stan techniczny opon był dobry, a sam bieżnik głęboki. W czasie deszczowej pogody należy także w szczególności pilnować prędkości pojazdu i nie przyspieszać. Czasem warto nawet zwolnić do niższych prędkości niż pokazują znaki drogowe. Wolniejsze dojechanie do celu może być o wiele bardziej opłacalne niż wypadek na trasie.
Staraj się także zwalniać przed każdą większą kałużą. Nigdy nie wiadomo jaką głębokość ma tafla wody. Omijaj je jeśli możesz, a kiedy to niemożliwe, wjeżdżaj w nie z jak najmniejszą prędkością, żeby zminimalizować ryzyko aquaplaningu.
Ja się zachować w przypadku pojawienia się aquaplaningu?
Jeśli zdasz sobie sprawę, że w czasie jazdy wystąpiło zjawisko aquaplaningu, przede wszystkim staraj się zachować spokój. Jest on niezbędny do tego, żeby wyjść cało z tej niebezpiecznej sytuacji, która może przytrafić się nawet przy prędkości 70 km/h.
Przede wszystkim nie wykonuj kierownicą żadnych gwałtownych ruchów, a pedał gazu trzymaj w neutralnej pozycji. Moment wyjścia z aquaplaningu jest najbardziej niebezpieczny i trzeba go przeprowadzić w sposób delikatny. Bowiem nie samo zjawisko, co gwałtowna reakcja kierowcy jest powodem większości wypadków. Samochód musi spokojnie zwalniać bez gwałtownego hamowania i skręcania kierownicą.
Zanim dojdzie do aquaplaningu istnieje kilka wskaźników, które mogą Ci rozpoznać to zjawisko i w porę zareagować. Przed zdarzeniem możesz zaobserwować:
- głośniejszą pracę silnika. Koła, które oderwały się od asfaltu zaczynają obracać się szybciej. Powoduje to wzrost obrotów silnika. Można to porównać do jednoczesnego naciskania pedału gazu oraz sprzęgła podczas jazdy.
- mniejszy opór kierownicy. Możesz zaobserwować, że jej ruch nie wywołuje żadnej zmiany w kierunku jazdy. W trakcie aquaplaningu istnieje możliwość, że samochód zacznie się samoczynnie obracać.
- dryf tylnej części nadwozia z jednej strony na drugą.
- w samochodach, które wyposażone są w system EPS, powinna się także włączyć kontrolka, która sygnalizuje jego działanie.
Aquaplaning to także charakterystyczne uczucie, które polega na szybkim sunięciu samochodu po tafli wody. Kilka zasad podczas hydroplaningu umożliwi zachowanie kontroli i małe szkody pojazdu. Pamiętaj, żeby:
- nie naciskać gwałtownie na pedał hamulca;
- delikatnie zwolnić nacisk na pedał gazu;
- utrzymać kierownicę prosto. W przypadku aquaplaningu poprzecznego, gdy koła są skręcone, zmniejsz delikatnie kąt skrętu. Na aquaplaning nie wolno reagować gwałtownym ruchem kierownicy;
- wyłączyć tempomat, jeśli w czasie aquaplaningu jest aktywny;
- zmniejszyć prędkość za pomocą pedału hamulca w momencie, kiedy poczujesz, że samochód zaczyna odzyskiwać przyczepność.
Aquaplaning – czy rodzaj opon ma znaczenie?
Dużo zostało już powiedziane o ogumieniu opon oraz bieżniku. Zastanawiasz się zapewne czy rodzaj opon ma w przypadku aquaplaningu znaczenie.
To właśnie opony posiadają parametry, które w największym stopniu mogą zwiększyć odporność na aquaplaning. Najważniejszymi wyznacznikami są kształt śladu opony oraz rzeźba bieżnika. Na kształt śladu opony składają się różne elementy – budowa wewnętrzna opony, kształt jej rzeźby czy zarys formy wulkanizacyjnej. Ten im jest bardziej zaokrąglony, tym lepiej rozbija klina wody, który powstaje pod oponą i może spowodować poślizg.
Mniej podatne na aquaplaning są także modele opon wyposażone w kierunkowy bieżnik. W takich modelach opon liczne rowki bieżnika układają się w powtarzający się kształt (lub wzór) litery V. Ma to za zadanie zwiększyć możliwości opony w zakresie odprowadzania wody z obszaru styku opony i nawierzchni. Opony kierunkowe są projektowane w taki sposób, aby “pchać” wodę w jednym kierunku przez oponę. Z kolei rowki przypominają łopatki pompy wodnej i nieustannie pchają wodę w jednym kierunku.
Aquaplaning a jazda motocyklem
Osoby, które na co dzień poruszają się motorami są szczególnie narażone na wystąpienie aquaplaningu. Może do niego dojść zarówno wtedy, kiedy na jezdni znajduje się duża ilość wody oraz podczas poruszania się ze zwiększoną prędkością.
W przypadku motocykli, tak samo jak i samochodów, nie da się ustalić prędkości, która będzie bezpieczna i pozwoli na uniknięcie aquaplaningu. Można jednak podać czynniki, które mają znaczenie przy występowaniu tego zjawiska. Są to:
- rodzaj oraz głębokość bieżnika;
- ciężar motocykla;
- szerokość opon;
- ciśnienie w oponach;
- głębokość (ilość) wody zalegającej na drodze.
Jeśli jesteś motocyklistą i dotknie Cię zjawisko aquaplaningu, możesz zniwelować prawdopodobieństwo wypadku. Zastosuj się do tych zasad:
- mocno trzymaj kierownicę;
- opuść gaz lub wciśnij sprzęgło;
- pozostaw nogi na stopkach i nie próbuj się nimi podpierać;
- postaraj się, żeby motocykl pozostał w pionowej pozycji
- nie hamuj, próbując to zrobić możesz wpaść w jeszcze większy poślizg lub spaść z pojazdu;
- nie próbuj skręcać, możesz wpaść w koleiny i spowodować poważny wypadek.
Aquaplaning jest niebezpieczny dla każdego użytkownika ruchu drogowego. Bardzo trudno wskazać zasady, które uchronią kierowców samochodów i motocykli przed tym zjawiskiem. Jeśli jednak zdarzy się, że będziesz w nim uczestniczył, zachowaj spokój i postępuj zgodnie z instrukcji z artykułu. Dzięki temu zmniejszysz prawdopodobieństwo poważnego wypadku i wyjdziesz cało z opresji.
Choć zima potrafi zaskoczyć, skrajnie ujemne temperatury w ostatnich latach omijają polskie tereny – przynajmniej w większości. Jak radzą sobie Czytaj więcej
Wiesz, co jest równie niebezpieczne, jak nieszczelny układ wydechowy? Brak świadomości o jego istocie. To właśnie ta niepozorna część pojazdu, Czytaj więcej
Ochrona samochodu na lawecie stanowi kluczowy element dbałości o jego bezpieczeństwo w trakcie transportu. Zabezpiecza to pojazd przed różnymi zagrożeniami, Czytaj więcej
Uszkodzony kolektor ssący to kwestia, która może rzutować znacząco na sprawność i wydajność silnika. Gdy układ dolotowy staje się podatny Czytaj więcej
Zbliża się gorący sezon, a efektywna klimatyzacja w samochodzie staje się kluczowym elementem komfortu podróżowania. Warto jednak pamiętać, że regularne Czytaj więcej
Źle ustawiona geometria kół samochodu to problem, który często pozostaje niedoceniany przez wielu kierowców. Z pozoru może wydawać się to Czytaj więcej
Zima to trudny czas dla wszystkich kierowców, nie tylko ze względu na panujące niekorzystne warunki atmosferyczne. Mieszanina śniegu, błota, piasku, Czytaj więcej
Kupno nowego samochodu to ekscytujący moment, ale równie ważne jest zadbanie o jego stan techniczny od samego początku. W związku Czytaj więcej
Szukając idealnego kompromisu między stylem a funkcjonalnością dla twojego samochodu, musisz wiedzieć, jak dobrać alufelgi. To kluczowe zadanie, ponieważ odpowiednia Czytaj więcej
Wraz ze wzrostem technologii układy elektryczne w samochodach są coraz bardziej skomplikowane. Pamiętacie stare Łady, które ograniczone były do minimum Czytaj więcej
Wymiana oleju w skrzyni biegów jest niezwykle istotnym elementem konserwacji pojazdu. W przypadku automatycznej skrzyni biegów istnieją dwie główne metody Czytaj więcej
Choć wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, tak samo, jak należy raz na jakiś czasy umyć samochód, tak Czytaj więcej
W branży motoryzacyjnej działamy od 2007 roku, a dzięki wieloletniemu stażowi zdobyliśmy ogromne doświadczenie, którym chcemy się dzielić na naszym blogu!